Dünya Plastik Atlası, Türk ihracatçılara bölge ülkelerinin plastik dış ticaret yapısını sunmayı amaçlamaktadır. İhracat stratejileri geliştirmede firmalara yardımcı olacağı beklenen bu kitaptaki her ülke 11 bölümde incelenmiştir. Bu bölümlerde ülkelerin coğrafi, makroekonomik ve sosyal göstergeleri sunulmakla beraber Atlas’ın da ana amacına uygun şekilde dış ticaret analizine daha çok ağırlık verilmiştir. Plastik sektöründeki üretim becerilerinin bir göstergesi olarak gerekli yerlerde ülkelerin ihracat verileri sunulmuştur. Ancak ihracatçı firmalarımız için ülkelerin ithalat yapıları daha çok önem arz ettiğinden ithalat yapısı analizine ağırlık verilmiştir.

 

Dış ticaret analizinde Fransız düşünce kuruluşu CEPII’nin yayınladığı BACI veri tabanı kullanılmıştır. BACI, Birleşmiş Milletler Comtrade verilerindeki simetri ve denge problemlerinin istatistiki yöntemlerle çözülmesiyle elde edilmektedir. Analizlerde kullanılan veri 2005 ve 2010 yıllarında 234 ülke ve adanın 6 basamak detaydaki 5019 sektörde birbirleri ile yaptıkları ticaretin bin ABD $ ve ton cinsinden miktarını göstermektedir. Söz konusu 5019 sektörün 136 tanesi plastik sektörünü oluşturmaktadır. Plastik sektörü ise kendi içinde üç alt sektöre ayrılmaktadır: Plastik mamul, plastik hammadde ve plastik makineleri. 136 plastik sektörünün 66 tanesi mamul, 62 tanesi hammadde ve 8 tanesi de makine alt sektörlerine aittir. 

 

Rapor Filtreleme

 

392690 GTİP numarası üzerinden Güney Afrika Cumhuriyeti raporuna bakıldığında ilk dikkat çeken husus 4. bölümde yer alan birim fiyat değerleridir. Tablo 8’de Güney Afrika Cumhuriyeti’ne ihracatı yapılan 392690 GTİP numaralı “plastikten diğer eşya”ların 2005 yılında 8,8 $ / ton olan birim fiyat değerinin 2010 yılında 11,7 $ / tona çıktığı görülmektedir ve bu durum Türk ihracatçılarının geçen 5 yıl içinde ihracatını yaptıkları plastikten diğer eşyaların katma değerini yükseltecek politikalar izlediklerini göstermektedir. 

 

Tablo 8’de Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 392690 GTİP numaralı ürünlerdeki toplam ithalatının birim fiyat değerlerinin 2005 yılında 6,2 $ / ton iken, 2010 yılında 5,8 $ / tona düştüğü gözlenir. Tablo 7 ve tablo 8’i beraber değerlendirdiğimizde Türkiye’nin Güney Afrika’ya ihraç ettiği 392690 GTİP numaralı plastikten diğer eşyaların birim fiyatının, Güney Afrika’nın bahsi geçen ürün bazında ortalama ithalat birim fiyatından yüksek olduğu görülür. Dolayısıyla Türkiye’nin Güney Afrika’ya ihraç ettiği plastikten diğer eşyalarda kalitenin, ortalamanın üstünde olduğu söylenebilir. Ayrıca, 2005 ve 2010 yılları arasında Güney Afrika’nın ithal ettiği 392690 GTİP numaralı ürünlerin birim fiyat değerleri ve dolayısıyla katma değeri düşerken, Türkiye’nin Güney Afrika’ya yaptığı aynı ürünün ihracatında zaten ortalamanın üzerinde olan birim fiyat değerini daha da arttırması, Türk ihracatçıların kalite yükseltme stratejilerini doğru yönettiklerini göstermektedir ve bu sebeple Güney Afrika pazarına 392690 GTİP numaralı plastikten diğer eşyalar sektöründe ihracat yapmayı planlayan Türk firmalarının fiyat rekabetinden çok ürünlerinin kalitesiyle pazara giriş yapmaları daha doğru bir yol olarak nitelendirilebilir.

 

Bölüm 6, tablo 13’ten Güney Afrika’nın 2010 yılında en çok ithalat yaptığı 10 plastik mamul sektörüne baktığımızda 392690 GTİP numaralı plastikten diğer eşyaların, 148,7 milyon dolar değerle, Güney Afrika’nın en çok ithal ettiği ürün olduğu dikkat çekmektedir. 392690 GTİP numaralı ürün, Güney Afrika’nın toplam ithalatındaki payı (%0,2) ve plastik mamul ithalatındaki payı (14,2) sıralamasında yine ilk sırada yer almaktadır. 

 

392690 GTİP numaralı plastikten diğer eşyaların, tablo 14’te yer verilen Güney Afrika’da ithalatı en hızlı artan ilk 10 plastik mamul sektörü içerisinde yer almamaktadır. Tablo 13 ve tablo 14 beraber değerlendirildiğinde, Güney Afrika’da plastikten diğer eşyalar sektörünün en çok ithalatı yapılan plastik mamul sektörü olması, buna karşın ithalatı en hızlı artan mamul sektörlerinden biri olmaması, Güney Afrika’nın 392690 GTİP numaralı ürünün ithalat artışında doyum noktasına ulaşıldığının ve bu ürünün ithalatı için en uygun zamanın şimdi olduğunun kanıtıdır. Zira ithalat hacmi büyük, artış oranı küçük plastikten diğer eşyalara olan talep 2010 yılında maksimum seviyesine ulaşmıştır ve yerini muhafaza etmektedir. Tablo 8’deki birim fiyat artışı da dikkate alındığında, katma değeri yüksek plastikten diğer eşyalar talebinin Türk ihracatçılar tarafından hali hazırda değerlendirildiği yorumu yapılabilir. Plastikten diğer eşyaların ithalatının artış oranının durması ve zaten yabancı ihracatçılar ve Türk firmaları tarafından keşfedilmiş olan bu pazara birkaç yıl sonra ilginin daha artması ile ihracatın azalması beklenebilir. Ancak, birim fiyatı düşük ürünlerin ithalatının yüksek olanlara oranla 2005’ten 2010 yılına kadar daha da arttığı görülen plastikten diğer eşyalar sektöründeki muhtemel senaryonun, Türk ihracatçıların kaliteli plastikten diğer eşyalarla sektörde kendilerine yer edinmeleri sebebiyle, Türk ihracatçılardan ziyade fiyat politikasıyla iş yapan ihracatçılar için daha geçerli ve doğru bir beklenti olarak yorumlanmalıdır.

 

Bölüm 7, tablo 15’te yer alan Türkiye’nin 2010 yılında Güney Afrika’ya en çok ihraç ettiği plastik mamul sektörlerine baktığımızda plastikten diğer eşyaların 10. sırada yer aldığını görmekteyiz. Bu durum, ülkenin en çok ithal ettiği plastikten diğer eşyaların ihracatının Türk ihracatçıları tarafından arttırılması gerektiği şeklinde yorumlanmalıdır.  Ayrıca, potansiyel pazar olarak nitelendirdiğimiz 392690 GTİP numaralı üründen daha fazla ihracat yaptığımız ilk 9 ürün de ayrıca incelenmeli, pazara bu ürünlerle giren Türk ihracatçılarının tercih sebepleri araştırılmalıdır. Plastikten diğer eşyalar Güney Afrika’nın Türkiye’den en çok ihraç ettiği plastik mamul sektörlerinden biri olmasına rağmen, tablo 16’da gösterilen, Türkiye’nin 2010 yılında Güney Afrika’ya yaptığı ihracatta, ihracatı en hızlı artan sektörlerde yer almamaktadır. Bu durum tablo 14’teki verilerle de paralellik gösterdiğinden yukarıda tablo 14 için yapılan tahminleri doğrulamaktadır.

 

Bölüm 10, tablo 21 Güney Afrika’nın Türkiye için potansiyel arz eden sektörlerini vermektedir. Güney Afrika’nın değer bazında ithalatına göre büyükten küçüğe sıralanan potansiyel addeden GTİP numaralarının pazardaki rekabetçiliği bu sıralamaya göre değerlendirilmemelidir. Zira tablo 21 sıralama yapmamaktadır. 

 

392690 GTİP numaralı plastikten diğer eşyaların tablo 21’de yer alması, bu ürünün Güney Afrika tarafından değer bazında ithalatının yüksek olduğu ve ithalatının azalmadığı, Türkiye’nin 2010 yılında Güney Afrika’ya ihraç ettiği plastikten diğer eşyaların değer bazında belli bir seviyenin üzerinde olduğu ve 2005-2010 döneminde ihracatının azalmadığı, plastikten diğer eşyaların Güney Afrika pazarında rekabetçi ürünler olduğu, Güney Afrika Cumhuriyeti'nin 392690 GTİP numaralı plastik mamul sektördeki ithalatının %67,2'den fazlasının sektörde en çok ithalat yapılan 5 ülkeden gelmediği ve dolayısıyla bu ürünün rekabete açık olduğunu ifade eder.

 

 

 

Birinci Bölüm

 

Ülke raporlarının birinci bölümünde ülke ile ilgili genel bilgiler sunulmaktadır. Söz konusu genel bilgiler ülkenin coğrafi konumunu, sosyal ve ekonomik göstergelerini kapsamaktadır. Ayrıca birinci bölümün sonunda Türk ihracatçıların ülkede irtibata geçebileceği kurum ve kuruluşların irtibat bilgileri, plastik sektör fuar bilgileri ya da alt sektör fuar bilgileri, ülkenin emniyet ya da güvenlik tehditleri, ihracat yaparken dikkat edilecek hususlar yer almaktadır.

 

İkinci Bölüm

 

İkinci bölümde ülkenin dış ticaretine makro açıdan yaklaşılmaktadır. Ülkenin plastik ana sektörlerindeki ihracat ve ithalat değerleri ile toplam ihracat ve ithalatı sunulmaktadır. Ayrıca, plastik ana sektörlerinin toplam ihracat ve ithalat içindeki payları da aynı tabloda yer almaktadır. Ek olarak hem plastik ana sektörlerinin hem de toplam ihracat ve ithalat değerlerinin beş yıllık dönem için yıllık bileşik büyüme hızları yer almaktadır. Bu bölümdeki veriler ülkedeki plastik pazarının büyüklüğünü ve büyüme hızını göstermektedir. Diğer taraftan, plastik ana sektörlerindeki ihracat ve ithalat değerlerinin farkıyla elde edilebilecek sektörel dış ticaret dengesi de firmalarca dikkate alınmalıdır.

 

Üçüncü Bölüm

 

Üçüncü bölümde Türkiye’nin ülkeye ihracatında plastik sektörünün ağırlığına odaklanılmaktadır. Bu bölümdeki veriler sadece Türkiye’yi ilgilendirdiğinden beş yıllık analiz periyodu 2005-2010 olarak kullanılmıştır. Bölümde hem toplam hem de plastik ana sektörlerinde ayrı ayrı Türkiye’nin ülkeye olan ihracatı ile plastik ana sektörlerinin toplam ihracattaki payı gösterilmektedir. İhracat değerlerinden hesaplanmış yıllık bileşik büyüme hızları sunulmaktadır. Üçüncü bölümdeki veriler Türkiye’nin ülkeye ihracatında plastik sektörünün durumu ve değişimi hakkında bilgi vermektedir. Ayrıca, bu veriler ikinci bölümdeki verilerle beraber okunduğunda ülkenin ithalat yapısındaki değişimle Türkiye’nin ülkeye ihracatındaki değişimin plastik sektörü açısından ne kadar örtüştüğü sorusuna da cevap aranabilir. Örneğin, eğer bir ülkenin ithalatında plastik mamullerinin hem payı artıyorsa hem de plastik mamul ithalatının yıllık bileşik büyüme hızı oldukça yüksekse Türkiye’nin bu ülkeye yönelmiş olmasını beklenilebilir. Şayet böyle bir yönelme söz konusu değilse Türkiye’nin fırsat kaçırdığı ya da pazar dinamiğine adapte olamadığını söylenebilir.

 

Dördüncü Bölüm

 

Dördüncü bölümde plastik sektörünü oluşturan 136 sektör için birim fiyat analizi yapılmıştır. Bu bölümde, Türkiye’nin ülkeye ihracatının birim değerleri, ülkenin sektörlerdeki toplam ithalatının birim değerleri 2005 ve 2010 yılları için gösterilmektedir. Bir ülkenin ithalatının ortalama birim fiyatının çok düşük olmasından, ülkenin talebinde fiyatın belirleyici unsur olduğu sonucuna varılabilir. Özellikle plastik mamul sektöründe Çin’in yükselmesiyle birim fiyatlar üzerinde aşağı yönlü bir hareket olduğu ülke tablolarında görülecektir. Diğer taraftan, ülkenin yüksek bir ortalama birim fiyattan ithalat yapması ise kaliteye önem verildiği şeklinde yorumlanabilir. Ortalama ithalat birim fiyatları yüksek olan ülkelerin ithalat yaptıkları ülkelere bakıldığında Çin’den ziyade gelişmiş ülkelerin öne çıktığı görülecektir. Pazardaki rekabetin temelindeki fiyat-kalite yoğunluğu hakkında bilgi vermesi dolayısıyla dördüncü bölümdeki verilerin firmalarımızın fiyatlama stratejilerine destek olması beklenmektedir.

 

Beşinci Bölüm

 

Beşinci bölümde ülkenin plastik sektöründeki ithalatının coğrafi dağılımıyla ilgili veriler sunulmaktadır. 2005 ve 2010 yılları için ülkenin plastik ve plastik ana sektörlerindeki ithalatının coğrafi bölgelere dağılımı milyar ABD $ cinsinden gösterilmektedir. Bölümde, beş coğrafi bölgeye göre veriler yer almaktadır: Avrupa, Amerika, Asya, MENA+CIS (Orta Doğu ve Yakın Afrika ile Bağımsız Devletler Topluluğu) ve Diğer. Bu bilgiler beraber kullanılarak beş yıllık periyotta hangi bölgenin, ülkenin ithalatında öne çıktığı görülebilir. Ayrıca bölümde, ülkenin plastik sektöründe ve plastik mamulleri sektöründe en çok ithalat yaptığı 10 ülke 2010 yılı için gösterilmektedir. Bu şekilde, hedef pazardaki olası rakipler  ve bu rakiplerin pazar payları listelenmektedir. 

 

Altıncı Bölüm

 

Altıncı bölümde ülkenin plastik mamul sektörü ithalatının alt sektör kırınımına bakılmaktadır. Bölüme, ülkenin 2010 yılı itibariyle en çok ithalat yaptığı ve 2005-2010 döneminde ithalatı en hızlı artan 10 plastik mamul alt sektörü listelenmiştir. Seçilmiş 10 sektörün her birinde ülkenin ithalatı, bu ithalatın toplam ithalat ve plastik mamul ithalatı içindeki payları bilgisi yer almaktadır. Ayrıca, alt sektörlerdeki ithalatın 2005-2010 dönemi yıllık bileşik büyüme hızı bilgisine de yer verilmiştir.

 

Yedinci Bölüm

 

Yedinci bölümde Türkiye’nin ülkeye plastik mamul ihracatının  alt sektör kırınımı ele alınmaktadır. Bu bilgi altıncı bölümdeki bilgiyi tamamlayıcı niteliktedir. Yedinci bölümdeki veriler bir önceki bölümdeki bilgilerle beraber ele alınarak Türkiye’nin ülkeye plastik mamul ihracatı ile ülkenin plastik mamul ithalatının alt sektör dağılımı açısından ne kadar uyumlu olduğu görülebilir. Türkiye’nin ülkeye en çok ihraç ettiği plastik mamul alt sektörleri, ülkenin en çok ithal ettiği 10 plastik mamul alt sektörü listesinde yer almıyorsa Türkiye için yanlış bir strateji durumu söz konusu olduğu söylenebilir ve firmalarımızın ülkede yanlış sektörlere yöneldiği kabul edilerek bu durum bir fırsata çevrilebilir.

 

Sekizinci Bölüm

 

Sekizinci bölümde Türkiye’nin, ülkenin hem toplam, hem plastik sektörü hem de plastik ana sektörleri pazarındaki varlığı ya da pazara ne kadar yayılabildiği sayısal verilerle gösterilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada kullanılan Pazara Yayılma Endeksi, ithalatçı ülkenin ithalat yaptığı sektörlerin kaçında ihracatçı ülkenin ithalatçı ülkeye ihracat yaptığını göstermektedir. Ayrıca bölümde “Pazara Yayılma Endeksi” ile aynı temele dayanan “Pazara Rekabetçi Yayılma Endeksi” sunulmaktadır. Endeksin “rekabetçi” tarafı, Türkiye’nin ülkeye rekabetçi olarak ihraç ettiği sektörleri saymasından kaynaklanmaktadır. Endeks değerleri arasında ciddi bir fark, Türkiye’nin ülkeye ihracatında bir rekabet gücü dezavantajına sahip olduğu şeklinde yorumlanabilir. Böyle bir durum, daha önceki bölümlerde işlenen fiyat stratejisi, ürün adaptasyonu, kalite gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Rekabet gücü dezavantajının olduğu pazarlara yönelmeden önce söz konusu dezavantajın nedenlerinin iyi anlaşılması firmalarımızın pazara yayılmasını kolaylaştıracaktır.

 

Dokuzuncu Bölüm

 

Dokuzuncu bölümde Türkiye’nin ihracatının, ülkenin ithalatıyla alt sektör kırınımına göre ne ölçüde tamamlayıcı olduğu incelenmektedir. Kullanılan tamamlayıcılık endeksi, alt sektörlerin, Türkiye’nin ihracatındaki payları ile ülkenin ithalatındaki paylarının uyumunu hesaplamaktadır. Bölümde, Türkiye’nin 233 ülke ve ada ile hem toplamda hem de plastik mamul sektöründe Tamamlayıcılık Endeksi değerlerinin 2005 ve 2010 yılları için istatistiki özeti sunulmaktadır. Bir ülke ile Türkiye’nin plastik mamul sektöründeki Tamamlayıcılık Endeksi değerinin 50-55 aralığında yer alması vasat bir performansa işaret etmektedir. Ancak, atlas klavuzlarında yer alacak “Tamamlayıcılık Endeks Değerleri Özeti”nde yer alan ortalama (mean), ortanca (medyan), maksimum ve minimum değerlerine bakılarak endeks değerlerinin farklı yorumlamaları mümkün olabilir.

 

Onuncu Bölüm

 

Onuncu bölümde dört aşamalı filtreleme yöntemi kullanılarak Türk ihracatçılar için ülkede hangi sektörlerin potansiyel arz ettiği sorusuna cevap aranmıştır. Plastik sektörünü oluşturan 134 alt sektör, dört ayrı filtreden geçirilmiş ve tüm filtrelerde elenmeden kalan alt sektörlere potansiyel sektör denmiştir. 

 

Filtreleme Yöntemi

 

Birinci filtre bir büyüklük filtresidir. Ülkenin ithalatında belirlenmiş eşik değerin altında olan ve 2005-2010 döneminde ithalatı azalan sektörler elenmiştir. Diğer bir ifade ile ithalatta hem küçük paya sahip hem de küçülen sektörlerin uygun olmadığı var sayılmaktadır. 

 

Birinci filtreden geçen sektörler ikinci filtreye tabi tutulmaktadır. İkinci filtre Türkiye’nin alt sektörde ihracat yapıp yapamadığı ile ilgilenmektedir. Eğer alt sektörün, Türkiye’nin ihracatından aldığı pay düşükse ve 2005-2010 döneminde azalmışsa alt sektör elenmektedir. 

 

İkinci filtreden de geçen sektörler üçüncü filtreye alınmaktadır. Üçüncü filtre rekabet ortamı ile büyüklüğü sentezleyen bir filtredir. Ülkeye alt sektörde rekabetçi olarak ihracat yapan ülkelerin alt sektördeki ithalattan aldığı pay çıkarıldığında geriye kalan ithalat büyüklüğü hesaplanmaktadır. Bu büyüklükler üzerinden birinci filtredeki gibi bir eleme yöntemi uygulanmaktadır ve filtreden geçen alt sektörlere son filtre olan dördüncü filtre uygulanmaktadır. 

 

Dördüncü filtre pazardaki rekabet yoğunluğuna göre eleme yapmaktadır. Ülkeye alt sektörde en çok ihracat yapan ilk 5 ülkenin pazardan aldığı pay belirlenmiş eşik değerin üzerindeyse alt sektör elenmektedir. 

 

Dört filtrede de elenmeyen alt sektörlerin kodu, adı ve ülkenin alt sektördeki ithalatı bölümde yer almaktadır.

 

 

On birinci Bölüm

 

On birinci ve son bölümde ülkedeki plastik ve kauçuk sektörü üretim miktarı 2007-2012 dönemi için sunulmaktadır. Her ülkenin sektörde ciddi miktarda üretimi olmadığından bu bölümdeki veriler toplamda 73 ülke için mevcuttur. Bu bölümdeki üretim verisi, ülkede plastik sektörünün gelişmişliğini daha açık ifade etmektedir. Plastik üretiminin çok fazla olduğu ülkelere plastik ihracatı yapmak, üretimin olmadığı ülkelere ihracat yapmaktan görece zor olacaktır.